Birkaç gün önce, Çin Ulusal İstatistik Bürosu Çin'in 2020 yılının ilk çeyreğine dair ekonomik verileri açıkladı. Uluslararası camianın yoğun ilgi gösterdiği bu veriler üzerine çeşitli yorumlar yapıldı. Peki, bu verileri nasıl değerlendiriyoruz?

Öncelikle, kapsamlı bir açıdan değerlendiriyoruz. İlk çeyrekte Çin'in GSYİH 2,9 trilyon doları aşmasına rağmen %6,8 oranında daralma yaşandı. Aniden meydana gelen COVID-19 salgınına karşı, Çin hükümeti ve halkı, hane halkın canını ve sağlığını korumak amacıyla, en kapsamlı, en ayrıntılı, en titiz önlem ve kontrol tedbirlerini uyguladı ve bunun bedelini ekonomik büyümede de ödemiş oldu. Bu veriler, Çin'in zorluklar karşısında kendi ekonomisinin değişikliklerini doğru ve zamanında yansıtma cesaretini de göstermiş oldu.

Ancak, geçmişten biriktirdiğimiz ve salgınla mücadelede elde ettiğimiz ekonomik artış noktaları, kendimize olan güveni daha da güçlendirdi. Geçtiğimiz beş yıl boyunca Çin'in toplam tahıl üretimi her yılda 650 milyon tondan fazla olarak gerçekleşti. 2019 yılında tahıl üretimi kendi rekorunu kırarak, ihtiyacımızın %95'inden fazlasını karşıladı. Önümüzdeki soframız doluyken bu konuda panik olmayız. Çin’in güçlü endüstriyel üretim kapasitesi ve kapsamlı destekleyici tesisleri, herhangi bir değişime karşı güçlü onarım ve alışma becerisine sahip olduğunu ortaya koymuş oldu.

İlk çeyrekte, yüksek teknoloji imalat sektöründe bilgisayar ve ofis ekipmanı imalatına yapılan yatırım hacmi %3,2 oranında büyüdü. Yüksek teknoloji hizmet sektöründe e-ticaret hizmetlerine yapılan yatırım %39,6, profesyonel teknik hizmetlere yapılan yatırım %36,7 ve bilim ve teknoloji başarı dönüşümü hizmetlerine yapılan yatırım %17,4 oranında artmıştır. Biyofarmasötik ürünlerin imalatı gibi salgınla mücadeleye ilişkin sektörlere yapılan yatırım da büyümeyi sürdürmüş, salgını önleme ile ilgili kilit projelerinin inşası hızla ilerletilmiştir. Bu yatırımlar sadece tüketimin upgrade olmasını sağlamak için etkin bir tedarik oluşturmakla kalmayıp, aynı zamanda endüstriyel yapıyı da tamamlayabilen durumdadır.

Bunun yanısıra, salgının etkisini ortadan kaldırmak için, bir dizi derin değişiklikler yaşandı, Çin'in ekonomik gelişmesinin yeni gücü haline geldi. İlk çeyrekte Çin’deki bilgi iletimi, yazılım ve bilgi teknoloji hizmeti sektörlerinin katma değerleri %13,2 artarak GSYİH büyümesine %0,6 oranında artış sağladı. Ayrıca, Mart ayında Çin’de online emtia perakende satışları % 5,9 artarak, toplum tüketim ürünlerinin % 23,6'sını oluşturdu ve geçen yılın aynı dönemine göre %5,4 oranıyla artış gösterdi. İlk çeyrekte otomatik satış makineleri, bilet satış makineleri, elektronik bileşenler, entegre devreler ve kentsel raylı araçlarının üretiminde sırasıyla %35,3, %16,2, %16,0 ve %13,1 oranlarında artış gerçekleşti.

İkinci olarak, Çin’in verilerini diyalektik bir bakışla değerlendiriyoruz. Salgınla mücadelemizin iyiye doğru gitmesi ve üretime yeniden başlanmasıyla birlikte, Çin ekonomisi ilk çeyrekte daralsa bile Mart ayında ana ekonomik göstergelerin önemli ölçüde iyileşmiş olduğu görülüyor. İlk çeyrekte büyük ölçekli işletmelerdeki katma değer geçen yılın aynı dönemine göre %8.4 oranında düşmüş olsa da, Mart ayında sadece %1.1 azalma yaşandı ve düşüş hızı Ocak ve Şubat aylarına kıyasla 12,4 puan azaldı. Büyük ölçekli işletmelerin üretim seviyesi geçen yılın aynı dönemindeki seviyeye geri döndü. Mart ayında yüksek teknoloji imalat sektörünün katma değeri %8,9 artarak, bu rakamlarda Ocak ve Şubat aylarına kıyasla %20’den fazla artış yaşandı. Mart ayında 2,29 milyon yeni istihdam yaratıldı, ulusal işsizlik oranı %5,9 oranındadır ve Şubat ayına göre %0,3 puan azaldı. Mart ayında TÜFE Şubat ayına göre %0,9 puan düştü ve yeterli arz fiyatlarını sabit kıldı.

Üçüncü olarak, uzun vadeli bir vizyonla değerlendiriyoruz. Salgın aniden vuku bulmuş bir kamu sağlık olayıdır ve ekonomi üzerindeki etkisi geçicidir aynı zamanda genellikle kontrol edilebilir. Çin pazarının pastadaki büyük payı, hızlı büyümesi, geniş potansiyeli ve yeterli esnekliği gibi temel özellikleri değiştirilmeyecek. Çin’in sabit endüstriyel temeli ve güçlü destekleyici kapasitesi, ayrıca bol işgücü ve insani sermaye birikimi gibi faktörleri, orta ve uzun vadeli ekonomik büyümeyi etkili bir şekilde destekleyebilecektir. Çin’in iş ve üretime yeniden başlanması için "hızlı ileri düğmesi” ve ekonomik ve sosyal gelişme için "yeniden başlat düğmesi"ne basmış olması Çin ekonomisinin ikinci çeyrekte, ilk çeyreğe göre önemli ölçüde iyileşmesini sağlayacaktır. Eğer küresel salgın durumu iyi bir şekilde kontrol edilirse, ikinci yarıdaki Çin ekonomisi ilk yarıdan daha iyi olacaktır.

IMF, bu yıl küresel ekonomik büyüme tahminini tarihte ilk kez en yüksek oranda düşürdü ve %3 oranında küçülme öngörülüyor. Çin için 2020 yılı ekonomik büyüme oranının %1,2 olduğu öngörülüyor ve Çin, bu küresel ana ekonomilerde nadir olumlu büyüme yaşayacak ülkelerden birisidir. Çin’in 2021 yılı ekonomik büyüme oranı ise %9,2 olarak öngörülüyor.

Ekonomik gelişmeleri değerlendirdiğimizde, sadece istatistiksel verileri analiz etmek değil, eğilim değişimine de dikkat etmemiz gerekir. Çin ekonomisi bir deniz gibidir. Fırtınalar küçük göleti ters yüz edebilir ancak denize sözü geçmez. Salgın insanlığın ortak düşmanıdır, sadece Çin ekonomisini olumsuz etkilemekle kalmayıp, aynı zamanda küresel ekonomi üzerinde de eşi görülmemiş ciddi bir darbede bulundu. Dayanışma ve işbirliği, uluslararası camianın salgını yenmesi için en güçlü silahıdır. Çin ekonomisi en zor dönemden geçmiştir. Salgının gölgesinden olabildiğince çabuk çıkmamız ve daha parlak bir geleceğini paylaşmamız için Türk halkıyla el ele çaba göstermeye her daim hazırız.

(https://m.sabah.com.tr/gundem/2020/04/26/turk-halkiyla-el-ele-vermeye-haziriz/amp?__twitter_impression=true)